WALKING DINNER LIER
Lier, 18 oktober 2019
“Pallieteren bis”
Ruim op tijd (wie durft daar te grinniken?) konden we zonder problemen -zo zijn Lierenaars nu eenmaal- terecht in het Stadhuis bij de Toeristische Dienst4, waar heel wat documentatie8 vlot de weg vond naar hun bijhorende zakjes12. Toen onze patrones-van-de-dag, gids-met-Tiense-roots, Ann Croux,14 en 20, het gezelschap kwam verblijden, zat de sfeer onmiddellijk op topniveau: vlot in de omgang, gedegen kennis en… niet op haar mondje gevallen! Al dat mansvolk in bedwang houden? Geen enkel probleem!!!
Starten deden we waar we stonden: de toch wel imposante inkomhal van het Stadhuis5 annex Toeristische Dienst. Oorspronkelijk was dit de lakenhal tot die later overgebracht werd naar het nabijgelegen Vleeshuis. Gewoon indrukwekkend is de prachtige eiken wenteltrap23-24, zelfdragend naar het schijnt en daardoor de grootste in België, later om veiligheidsredenen toch wat “bijgewerkt”! Toen Ann demonstreerde hoe adellijke dames eertijds de trap afdaalden, werd die precies nog statiger (de trap!). In de hoek van de hal het indrukwekkend smeedwerk “Gevecht van de arend met de draak” van kunstsmid L. Van Boeckel21. Bij het fijne stucwerk aan het plafond wilde Rik nu wel eens weten of daarbij inderdaad wel “paardenpis” gebruikt werd, maar daar moest ons Ann toch even passen en het antwoord schuldig blijven14!!!
In de vroegere raadzaal naast de hal kreeg het infokantoor “Visit Lier” een plaats. De grandeur van destijds straalt hier nog van de plafondschilderingen op doek, afkomstig van het Aartsbisschoppelijk Paleis in Antwerpen, de letterlijk schitterende kristallen luster 16 en de eiken lambriseringen. Naast een zeer ruim aanbod aan toeristische info kan de nieuwsgierige toerist zelf aan de hand van multimediamodules 6-7 op allerlei manieren de stad verkennen.
De “Trouwzaal”11 aan de overzijde oogt zo mogelijk nog indrukwekkender, wat voor dergelijke aangelegenheden ook wel past! De met Spaans leder beklede stoelen 15 zijn oogstrelend mooi. Tegen de muur een portret van Felix Timmermans17 geschilderd door Isidore Opsomer. Bij het schilderij met de H. Gummarus19, patroonheilige van de stad, vertelde Ann ons de prachtige legende van de boom. Gummarus was ridder aan het hof van Pepijn van Herstal. Na zijn slecht huwelijk met een kwaadaardige echtgenote trok hij zich terug als kluizenaar. De legende vertelt het wonder van de afgebroken boom: hoe Gummarus die met zijn riem herstelde en weer tot leven bracht. Zo werd hij de patroonheilige van allen die met een breuk te maken krijgen, van beenbreuken en liesbreuken… tot echtbreuken gezien zijn traumatische ervaring in zijn eigen huwelijk!
Via de staatsietrap mochten we dan met Ann ook even naar boven22 waar we o.m. oog in oog kwamen te staan met een prachtige collectie smeedijzeren hanen26 geboren uit de meesterhand van Lodewijk Van Boeckel en getuigend van een ongelooflijke perfectie (moet je die veren zien!).
Tijd nu om afscheid te nemen van het “Klavertje vier van Lier”, Felix Timmermans, Isidore Opsomer, Louis Zimmer en Lodewijk Van Boeckel, want er moest ook “gedinnerd” worden en dus troonde Ann ons mee naar de eerste stop in “Grand Café Florent”27-28 voor het aperitief van het huis vergezeld van een smaakvol duo garnaal en kaaskroket geflankeerd door frisse groentjes. De jarigen van de maand, Fons, Freddy en nieuweling Etienne Sterkendries, werden hier van stal gehaald, van het nodige applaus voorzien en nog een mooie toekomst gewenst.
Op dan maar voor het vervolg van onze wandeling door “Schoon Lier”!
Het gezellige Zimmerplein, uitlopend op de Sint-Jansbrug, een natuurstenen boogbrug, bracht ons bij twee merkwaardige gebouwen: de Zimmertoren30 en de Gevangenenpoort31-32-33. De eerste hoeft niet veel commentaar, want hij is hét uithangbord van Lier, is vernoemd naar uurwerkmaker en amateur-astronoom Louis Zimmer en pronkt met diens “Jubelklok” met voorstellingen van o.m. de fasen van de maan, de zonnecyclus, de dagen van de week, de draaiing van de aardas… In het paviljoen ernaast kan je je vergapen aan zijn“Wonderklok” die één der traagst bewegende mechanische wijzers ter wereld bevat: één omwenteling per 25.800 jaar!!! Zelfs Einstein stond voor zoveel vernuft in bewondering!
Tussen Zimmerplein en Eikelstraat ligt de mooi gerestaureerde Gevangenenpoort die vroeger deel uitmaakte van de stadsomwalling. Later werden hier de gevangenen opgesloten in barre weersomstandigheden (nu met luiken, vroeger open vensters!). Een gedeelte van deze poort is nu ook een stuk van een aangrenzend sterrenhotel. Vlakbij ligt de vroegere Varkensstraat, om nogal evidente redenen omgedoopt tot Eikelstraat!
In de middeleeuwen ontstonden heel wat Godshuizen, liefdadigheidsinstellingen als onderkomen voor bejaarden, zieken en behoeftigen. Vaak mocht men er gratis (of bijna) verblijven op voorwaarde dat men voor de zielenrust van de eigenaar dagelijks een aantal gebeden verzorgde. Mooi voorbeeld is het Sint-Anna en Sint-Joachim Godshuis35-36 in de Begijnhofstraat. In de kapel van het Sint-Barbara en Sint-Beatrix Godshuis37 een eind verder in dezelfde straat is het Liers Centrum voor Textiele Kunsten ondergebracht. De Lierse kant is een unicum in de kantwereld, want het is geen kloskant (Brugge!), maar handborduurwerk op machinaal geweven tule. Ook wereldberoemd was het perleren: pareltjes worden met kettingsteken op tule geborduurd om zo luxueuze handtassen en avondjurken te creëren.
Hét pronkstuk van Lier mag wel het Begijnhof38 zijn, Unesco Werelderfgoed, waar Felix Timmermans ooit een werkkamer had. Begijnhoven waren besloten hoven waar weduwen en ongehuwde vrouwen een religieus maar zelfstandig leven leidden onder de leiding van een Grootjuffrouw. Het is een doolhof van kleine, geplaveide steegjes en straatjes (Stratenbegijnhof)40-45-46 met vaak schilderachtige namen als ’t Hemdsmouwken, de Kalvarieberg, de Symforosastraat of de Steeg ’t Piepenholleke, met tientallen gaaf gerestaureerde huisjes met melodieuze namen van heiligen in sierlijke letters op de groene deuren geschilderd: ’t Soete Naemke, ’t Cruysken, De Gestolen lieve Vrouw 43 , Den Verdroncken Franciscus, De Wyngaert des Heeren… Dat ook hier niets werelds vreemd was in “dit besloten hof” merken we aan de deur met een merkwaardig slot in omgekeerde V41, een handig hulpmiddel om in benevelde tijden toch nog het sleutelgat te vinden!!! De Sint-Margeritakerk, in de volksmond de “Begijnhofkerk”, is toegewijd aan de H. Margaretha, martelares en patrones van het begijnhof. In het huis rechts van de ingangspoort, het Portieressenhuis42, leefde de begijn-portierster. Zij speelde een belangrijke rol in het reilen en zeilen in het begijnhof: zij regelde het in- en uitgaand verkeer, was belast met het openen en sluiten van de hofpoort, het noteren van de in- en uitgaande begijntjes tijdens de dag. Het was een gevreesde dame, want wie zich niet hield aan de afgesproken leefregels, zou het geweten hebben! Heel wat van de vroegere begijnenhuisjes zijn nu stijlvol gerestaureerd met respect voor de vroegere toestand 46. Let hier op de tralies op de benedenverdieping en de bovenste rij ramen; deze laatste om te beletten dat dieven via het dak zouden binnenraken!
We verlaten het Begijnhof naar de Schapenkoppenstraat, een straat met een beladen naam! Op de oever van de Kleine Nete houdt een herder altijd de wacht bij zijn kudde schapen49. Een legende uit de 14de eeuw vertelt, dat Hertog Jan aan de Lierenaars in ruil voor hun steun in zijn oorlog tegen de Mechelaars, een belofte deed: ze mochten kiezen tussen een Veemarkt of een universiteit. Omwille van de hogere belastinginkomsten kozen ze voor een Veemarkt, wat Hertog Jan zuchtend deed besluiten: “O die schapenkoppen!” De universiteit kwam in Leuven, maar de Lierenaars hadden hun bijnaam te pakken….
In de buurt van het F.Timmermansplein is De Fortuyn50, het witgeschilderde pand met de vele luiken, een vaste blikvanger: een voormalige graan- en steenkolenopslagplaats, schrijnwerkerij en nu horecazaak. De windwijzer stelt de godin Fortuna voor met de hoorn des overvloeds. Het fraaie Buyldragershuisje53, het vroegere gildehuis van de buildragers (onze huidige dokwerkers), stond oorspronkelijk aan de Vismarkt, maar werd daar afgebroken en naar hier verhuisd.
Naast De Fortuyn aan de Binnennete vinden we de Paardendrink50, een hellend vlak naar het water, een voormalige was- en drinkplaats voor paarden. Waarschijnlijk liet men hier ook de varkens baden, want in het voormalige Varkensstraatje waren heel wat varkenskwekers gevestigd. Die varkens (niet de kwekers!) moesten zorgen voor het opruimen van het afval dat zomaar in de straten werd uitgekieperd!
Van De Fortuyn naar de Vismarkt waar de vis aangevoerd werd over de Nete in die typische platte schuiten (weinig diepgang!) en hier per opbod verkocht. Hier ontdekken we ook een van de merkwaardige oude stadspompen: Felix Timmermans noemde ze “standbeelden aan niemand gewijd”! Ooit waren het er 35, alle verschillend van vorm en afwerking; daarvan blijven er nog een zestal over! Zie ook begijnhof foto 44.
Voorbij het Stadspark aan de Nete “botsen” we op het standbeeld van de Fé54 met naast hem op de grond in steen gebeiteld die prachtige tekst uit zijn “Adagio”55:
De kern van alle dingen
Is stil en eindeloos.
Alleen de dingen zingen
Ons lied is kort en broos.
En donker zingt mijn bloed
Van heimwee zwaar doorwogen.
Ik zeil langs regenbogen
Gods stilte tegemoet.
Langs de Nete 56-57 neemt Ann ons mee naar onze volgende bestemming… waar we al lang hadden moeten zijn: “Het Hof van Aragon” in de Aragonstraat bij de Vismarkt, midden het historisch hart van Lier. Dit voormalig meisjesweeshuis is tegenwoordig een modern hotel met heel wat topbeoordelingen op Tripadvisor. Hier wachtte ons het hoofdgerecht: varkenshaasje met graanmosterd, Brussels lof en soortgenoten met kroketten, alles in rood of wit gezelschap. Terwijl gewacht werd op wat komen zou60 tot 63, konden we nog onze maandelijkse geluksvogel verkiezen en daarvoor was Ann de geschikte “onschuldige hand”! Zij koos voor Pol, onze vaste fotograaf, die zich haast kinderlijk blij toonde, want hij had in heel zijn leven alleen nog maar “’ne vlo” gewonnen! Proficiat Pol, maak de juiste keuze, de toekomst lacht je toe!
Nadat alles gegeten, gedronken en…betaald was, konden we er weer tegen voor het laatste part van ons dinneravontuur. Dat bracht ons langs de Sint-Gummaruskerk58 waar ooit het huwelijk van Filips de Schone en Johanna van Castilië ingezegend werd. Omwille van de ietwat eigenaardige vorm van de toren doopte Timmermans hem “de peperbus”!
Tijdens onze tocht had Ann ons al enkele keren attent gemaakt op de vrij vaak opduikende Lievevrouwbeeldjes aan de huisgevels in het straatbeeld64. Vroeger was dit een uiting van devotie, maar niet zo zelden ook een manier om… de wet te omzeilen. Verlichting aan huisgevels was namelijk verboden, tenzij zij diende… om een Mariabeeld te verlichten!
Net voor we de Markt opnieuw bereiken, passeren we nog het Vleeshuis68, het voormalig gildehuis van de slagers en ooit ook eens lakenhal, gerechtshof en gevangenis. Opvallend zijn de twee verschillende gevels: de oorspronkelijke zijgevel met de typische speklagen en de naoorlogse voorgevel in neogotiek. Schuldige? WO II!
In het Elzenhof 73 op de Markt eindigde onze tocht: ongeduldig wachten daar nog het dessert en de koffie 69-70-71-72 en neemt ook Ann afscheid van ons, bedankt met een warm en tevreden applaus.
Op ons programma stond ook nog “Los in Lier”; de bedoeling was om ook nog “los” van elke “dwang”en naar persoonlijke behoeften na te genieten van Lierke Plezierke, maar daar bleek weinig enthousiasme voor te bestaan! Ze bleven blijkbaar liever nog nagenieten van het ’s morgens gemankeerde aperitief aangeboden door de clubkas en onder het goedkeurend oog van onze immer gulle centjesman! Of waren het toch de oude kn…. die nog meer “wandelgenot” maar niks vonden? ***
Ons verslag van 21 maart 2014 eindigden we aldus:
“Met nog een laatste groet aan Pallieter en zijn Marieke, zegden we dag tegen mooi Lier. Dat velen er willen terugkeren, is voor Lier en voor ons een aangename vaststelling dat het goed was…”.
Wij hebben woord gehouden: we keerden er terug op jullie verzoek, het was weer goed en in Lier waren ze ook content!...
Saluut!
Pierre
De nummers verwijzen naar de foto’s van Pol
|
