Uitstap naar Waterloo: bezoek "Muziekkapel Koningin Elisabeth"
Donderdag 20 april 2023
Foto's: Karel Van Rompaey
Zoals steeds zorgde ook deze keer Karel ervoor dat zijn uitgebreide fotoreeks van deze uitstap op de website van de vereniging terechtkwam. De prachtige foto’s zijn daar in een veel betere kwaliteit te zien dan de kopies die hieronder in het verslag zijn opgenomen.
***
Om 8.45u stipt vertrokken wij met Michel achter het stuur van zijn luxe autocar richting E40. Via de afrit Bertem wiebelden wij rustig over het mooie, golvende Brabants plateau, richting het fameuze “Vierarmenkruispunt”. Van de hardnekkige opstoppingen die zich daar meestal voordoen, was niets te merken zodat wij ruim op tijd op het uitgestrekte, prachtige domein van “De Muziekkapel” toekwamen.
In het midden van de foto het gebouw uit 1939, links de nieuwe vleugel.
In tegenstelling tot het bureaucratische gedoe, dat wij ondervonden bij de voorbereidende onderhandelingen met de zich achter het internet verschuilende ambtenaren, werden wij door de dame aan de balie op charmante en warme wijze verwelkomd. Als een fluitje van een cent regelde zij vlot en efficiënt ook de nog af te handelen betaling.
Onze gidsen stonden al te wachten, maar er was wat verwarring over de verdeling van de te begeleiden groepen. Onze groep was immers niet de enige die daar was. Ook een groep uit het Antwerpse wilde nader kennismaken met “De Muziekkapel”.
Wij kregen Christine en Sabine toegewezen. De groep van 36 werd opgesplitst in 2 groepjes van elk 18 personen. Onder leiding van Christine begaven onze fotograaf Karel, 16 andere deelnemers en ikzelf ons naar het linker gedeelte van de “de Launoit-vleugel”, de andere groep ging naar rechts.
De “de Launoit-vleugel”
Christine was niet het type van bevlogen gids die met vaak veel enthousiasme en gebaren hun verhaal brengen. Iemand kenmerkte haar eerder als een wat onzeker vogeltje dat het verhaaltje,
dat zij netjes had ingestudeerd, er met enige moeite uitperste. Maar zij deed haar best en informatief voldeed het. Hier en daar werd het verslag wel wat aangevuld met “Wikipedia-informatie”.
Via een op het zuiden gerichte gang met prachtige glazen wand (ontworpen en gefabriceerd in de ateliers van Val-Saint-Lambert), passeerden wij langs de appartementjes van de studenten. “De glazen gevel vormt als ‘t ware een dubbele gladde huid. Hij vormt een eerbetoon aan Eugène
Ysaÿe door met pixels zijn partituur Harmonies du soir te suggereren. “(Wikipedia)
Naast elke deur van de appartementen was er een bordje bevestigd met daarop de foto en naam van wie er gehuisvest is evenals de naam van de sponsor die de kamer mee heeft helpen financieren.
Bordje naast de deur van de kamer van Jorge Giménez (cello), kamer gefinancierd door Bernard Van Hool.
Opvallend in de gang waren ook de verlichtingsarmaturen, als lichtspotjes op een notenbalk.
Het bezoek aan één van de studentenkamers was bijzonder interessant en inspirerend. Elke kamer heeft een oppervlakte, zo schat ik toch, van een 30-tal m².
Sobere kamer met prachtige piano
De kamers zijn gebouwd volgens een concept van “a small box in a large box” waarbij het contact tussen de buitenbox en de binnenbox tot een minimum beperkt wordt. De inrichting van elke kamer is vrij sober, zonder enige vorm van decoratie. Alles staat in functie van de akoestiek: de hoogte van het lokaal, de dubbele deuren, de schuine muren, de wand- en venstergordijnen, de houten panelen aan muren en plafond, de dikke voltapijt vloerbekleding. Hoe luid er ook op een instrument gespeeld wordt, hoe luid er in de kamers ook gekweeld wordt, in geen van de andere “loges” mag enig geluid waargenomen worden. Op die manier wordt de opperste concentratie van de studerende musici gegarandeerd. De schitterende vleugelpiano die ter beschikking is, ongeacht de discipline die de student volgt (viool, alt, cello, piano, kamermuziek, zang) vormt het enige luxe-element in elke kamer. Volgens Christine bevinden er zich niet minder dan 40 van deze prachtige en erg dure instrumenten in de instelling. Onlangs nog werd een nieuw exemplaar aangekocht voor het gigantisch bedrag van meer dan 1 miljoen euro. Opdat er geen rechtstreeks zonlicht op de instrumenten zou vallen zijn de vensters van alle kamers in de nieuwe vleugel op het noorden georiënteerd. Het uitzicht in die richting is bijzonder rustgevend: het park van Argenteuil.
Herten in het park van Argenteuil, gezien vanuit de concertzaal en de naar het noorden gerichte vensters
Volgens Christine mogen de studenten dan wel redelijk comfortabel gehuisvest zijn, voor sommigen is het leven er toch geen lachertje. Er zijn geen ontspanningsmogelijkheden in de omgeving; daarvoor moet men naar Brussel of Antwerpen en dat is ver. Het geïsoleerd zijn en de eenzaamheid kunnen zwaar wegen.
De architecten van architectenbureaus Synergy International en L’Escaut, die onder meer gespecialiseerd zijn in culturele constructies en milieuvriendelijke gebouwen, ontwierpen het gebouw zo ecologisch mogelijk. (Wikipedia) Verwarmen doet men o.a. met warmtepompen en zonnepanelen en er is waterrecuperatie waarmee o.a. de wc’s worden doorgespoeld.
Er zijn 14 kamers waar de vaste studenten verblijven gedurende de drie jaar durende studies waarin zij zich vervolmaken in één van de 6 disciplines die er momenteel worden onderwezen.
Maar er zijn een 60-tal studenten die in “De Muziekkapel” de cursussen volgen. Dit impliceert dat de meesten onder hen een onderkomen moeten zoeken bij particulieren in de omgeving. Studentenkoten zijn niet goedkoop. De stichting zorgt ervoor dat zowel de studenten die in de instelling wonen, als de kotstudenten die buiten de instelling gehuisvest zijn, een studiebeurs krijgen. De 20.000 euro inschrijvingsgeld wordt volledig door de instelling gedragen. Zelfs van de 400 euro die de inwonende studenten voor hun “studio” en maaltijden per maand betalen, krijgen zij 300 euro terugbetaald via het financieringssysteem.
Elke donderdag zijn er concerten. Alle studenten moeten er daarvan zes gratis verzorgen; voor de volgende worden zijn betaald.
Er komen ook heel wat buitenlandse studenten opdagen. Zij komen hier niet alleen omdat zij hier uitgelezen kansen krijgen om zich in hun discipline te vervolmaken. Vooral belangrijk, voor zowel de Belgische als de buitenlandse studenten, zijn de contacten die zij door hun aanwezigheid in “De Muziekkapel” kunnen leggen met vaak bekende orkesten en dirigenten. Het kunnen toevoegen aan hun CV dat zij aan “De Muziekkapel” gestudeerd hebben onder leiding van bekende meesters en desgevallend meer nog dat zij werden geselecteerd voor deelname aan de “Koningin Elisabeth-wedstrijd”, is voor de uitbouw van de carrière van een musicus een ongelooflijk belangrijke troef.
Om te kunnen toegelaten worden moeten de kandidaten een selectiedossier indienen. Per jaar worden er slechts een 15-tal aanvaard. De meeste aanvragen zijn er voor zang.
De jury beoordeelt het selectiedossier. Velen zijn geroepen, weinigen uitverkoren. Alleen de meest talentrijke en vaak al bijzonder goed gevormde studenten die studeerden aan gereputeerde academies waar vaak ook topdocenten de dienst uitmaken, maken enige kans.
Vooral mecenaat (85%) zorgt voor het werkingsbudget van ca. drie miljoen Euro per jaar en ook voor de nodige infrastructuurinvesteringen. De Waalse overheid komt voor 15% tussen.
Ook de wedden van de uitmuntende en gerenommeerde docenten kunnen op die manier door de instelling geregeld worden. De belangrijkste en meest bekende onder hen zijn: José van Dam, Sophie Koch, Miguel da Silva, Augustin Dumay, Frank Braley, Avedis Kouyoumdjian, Gary Hoffman, Corina Belcea & Jean-Claude Vanden Eynden. (Wikipedia)
Met een nieuw project “The Chapel’s Pavilions” wil men tegen 2024 nog meer huisvestings- en repetitieruimtes creëren. Er zouden 3 paviljoenen gebouwd worden voor telkens vier tot acht musici. Daarnaast wil men ook een multifunctionele zaal bouwen waar repetities met symfonisch orkest kunnen georganiseerd worden. (Voor nog meer informatie verwijzen wij naar het vouwblaadje dat wij als ticket van de gids kregen aangeboden)
De gemeente Waterloo wil ook een extra bijdrage leveren door op de site van het terrein van Berlaymont, met het advies van de Muziekkapel en de steun van In BW (Intercommunale van Waals-Brabant), een groot artistiek infrastructuurproject op te zetten, met een zaal voor podiumkunsten met 600 tot 1.000 zitjes. (Wikipedia)
Na het bezoek aan de “De Launoit-vleugel” en de zich daarin bevindende lokalen, leidde Christine ons naar buiten. Wij maakten er nader kennis met het gebouw dat in 1939 door koningin Elisabeth werd ingehuldigd. Het werd ontworpen door de architect Yvan Renchon, die stage gevolgd had bij Henri Vandevelde. “Het plan is modernistisch, (art-deco-stijl) helder en aangepast aan het eisenprogramma. Het bevat een receptieruimte, een grote eetzaal, individuele studio's met een werkruimte, een slaapkamer en een badkamer alsook een appartement voor de koningin. Verder bevat het geheel een groot salon dat snel om te vormen is tot concertzaal.”(Wikipedia)
Dat “De Muziekkapel” er kwam was te danken aan de beroemde Luikse violist Eugène Isaÿe. Hij was goed bevriend met koningin Elisabeth en het is door die vriendschap dat, na een lange bezinningsfase, besloten werd om in België een opleidingsplek voor jonge beloftevolle artiesten uit te bouwen.
Zakenman, mecenas en eveneens vriend van Elisabeth, graaf Paul de Launoit, stelde een deeltje (3 ha) van zijn uitgestrekt domein Argenteuil ter beschikking en gaf tevens de opdracht voor de realisatie van de plannen. Door de oorlog en andere socio-politieke omstandigheden werd pas in 1956 gestart met het onderwijs. Maar in 1951 al werden de finalisten van de toen georganiseerde en naar de koningin genoemde wedstrijd, voor de eerste keer gehuisvest in de nog nieuwe individuele kamers van het gebouw om zich voor te bereiden op de selecties en de finale.
Na de korte uiteenzetting buiten, bracht Christine ons naar binnen om het interieur van het originele gebouw uit 1939 te bekijken.
Eerst bezochten wij er het grote salon. Sober van inrichting maar wel voorzien van het originele en mooie designmeubilair uit de jaren 30 van de befaamde ateliers De Coene uit Kortrijk.
Het grote salon en gids Christine
Vervolgens ging het naar het salon van de koningin. Ook dat is vrij sober aangekleed maar ook hier valt het prachtige en stijlvolle meubilair op van De Coene. Ook de foto van de in maart dit jaar, op 59-jarige leeftijd overleden Bernard de Launoit (1964- 2023) op een kastje achter het bureau, trekt de aandacht van de bezoekers. Hij was de CEO en uitvoerend voorzitter van de “Koningin Elisabeth Muziekkapel”.
Foto Bernard de Launoit (Bron: Nieuwsbulletin Koninklijk Conservatorium Brussel)
Pronkstuk van de ruimte is de piano, onmisbaar muziekinstrument voor de begaafde piano- en vioolvirtuoos Elisabeth.
Vanuit het salon staken wij meteen door naar het concertlokaal. Door het openzetten van de deuren van het al genoemde grote salon kan de concertruimte uitgebreid worden.
Opvallend in de concertruimte zijn de schouwmantel, het balkon en de Murano-kristalluchter, deze laatste een geschenk van koningin Astrid. Typerend hier is ook weer de eenvoud van inrichting. Maar het geheel is subtiel afgewerkt met degelijke materialen en prachtige houtsoorten.
Omdat in 1994 het Instituut van Waals Erfgoed het gebouw en zijn inboedel en ook de tuinen klasseerde, is het vandaag erg moeilijk en bijzonder kostelijk om grondige renovaties door te voeren. De regelgeving van de verschillende betrokken partijen botst met elkaar. Het behang mag slechts vervangen worden met hetzelfde behang van dezelfde kleur. Vandaag is dat niet meer verkrijgbaar en het opnieuw produceren zou niet alleen erg duur uitvallen maar bovendien zou het nieuwe materiaal niet mogen gebruikt worden omdat het niet zou voldoen aan de huidige eisen inzake brandveiligheid. Kafka!
Het balkon en de Murano-luchter (in het fotoalbum op de website is een prachtige foto van deze luchter te zien)
Via de trap bereikten wij de studentenkamers. In 1939 waren deze wellicht modern en min of meer comfortabel. Vandaag zouden wij ze eerder spartaans en armoedig noemen. Niettemin worden ze in geval van nood nog steeds gebruikt. Dat dit waar is, bleek trouwens uit de donder- en bliksemklanken die een student uit zijn piano rammelde in één van de aangrenzende kamertjes. En het dient gezegd, ook studenten die te Leuven, Gent of Brussel aan de universiteit studeren, zijn soms zo primitief gehuisvest of nog veel erger. Dat bewijzen de onlangs getoonde TV-reportages die wantoestanden veroorzaakt door huisjesmelkers, aanklagen.
Een meer dan sober studentenkamertje met twee bedden in het originele gebouw
En zo ziet de badkamer eruit. (Merk op: zonder toilet!)
Om 12 uur werd het gezelschap gevraagd om zich naar de concertzaal te begeven. Wij zouden er een dubbelconcert door studenten aangeboden krijgen.
De voorstelling ervan werd gedaan door een jonge dame die alleen de taal van Molière bleek te beheersen. Ik geloof nochtans dat alle aanwezige bezoekers zich beter thuisvoelden in de taal van Vondel. De inhoud van haar betoog ontging mij grotendeels, wellicht door mijn hardhorigheid.
Het vioolconcert dat Emmanuel Coppey ons op virtuoze wijze ten gehore bracht bezorgde ons kippenvel.
Emmanuel Coppey
Maar het concert dat de jonge sopraan, Lisa Willems, ten beste gaf, viel toch nog meer in de smaak. Zij werd daarbij schitterend begeleid door een vingervlugge, talentrijke en knappe pianiste Julie Delbart.
Sopraan Lisa Willems in actie
Julie Delbart, de vingervlugge, talentrijke en knappe pianiste
Niet alleen de piano liet van zich horen, ook de maag van de deelnemers werd onrustig. Tijd dus om af te ronden. Christine werd bedankt voor haar inzet en wij haastten ons naar het restaurant waar de tafels al koninklijk gedekt stonden.
Vijf tafeltjes waren gereserveerd voor ons gezelschap, vier voor de Antwerpse groep. In geen tijd had iedereen een plaatsje gevonden en de meesten keken al ongeduldig uit naar de obers want ze hadden dorst.
 
De tafels waren mooi gedekt
Maar niet getreurd. Het gezelschap werd ten overvloede op zijn wenken bediend en dat was te merken en te horen. Er werd meer gelachen en de gesprekken verliepen wat luider. Wanneer de prachtig gedresseerde borden op tafel verschenen, werd het weer stiller.
Mooi gedresseerde borden
Er werd gesmikkeld dat het een lieve lust was. Ook het dessert, chocolade-moelleux met ijs, mocht gezien en gegeten worden. Na de eveneens voortreffelijke koffie was het welletjes. Rond 15 u vertrokken wij weer tevreden en voldaan, richting Tienen.
In de autocar kregen de deelnemers nog de informatie die de voorzitter meestal tijdens het middagmaal verkondigt. Omdat Pierre er niet bij kon zijn, vervulde ik deze plichtplegingen:
- de jarigen van de maand april: er zijn geen jarigen te melden. Wel gedenken wij Herman Goossens (°april 1949) die ons vier jaar geleden is ontvallen.
- Jean Charlier en zijn echtgenote zijn er niet bij. Jean is opgenomen in het ziekenhuis. Wij wensen hem langs deze weg een spoedig herstel toe.
- Ook de echtgenote van Patrick Bogaerts heeft om gezondheidsredenen moeten afhaken. Ook haar wensen wij een spoedig herstel toe.
- Michel Foulon heeft moeten afmelden omdat hij een uitvaartplechtigheid moet bijwonen.
- Wij begroeten graag Etienne Sterkendries, die te elfder ure nog inschreef.
- Eveneens een warm welkom aan 2 aspirant-leden: Ringelé Albert en Basteyns Luc
Wij hopen dat het voor hen een fijne uitstap en dito kennismaking met onze vereniging geweest is.
De bus hobbelde ondertussen in rustige vaart verder richting Tienen.
Menig deelnemer schrok wakker toen wij rond 16 uur aan “de Carrefour” toekwamen. Een fijne dag in leuk gezelschap was weer voorbij.
Maurice
|
