Koperen Passer Tienen

Club V-9

Verslag uiteenzetting over "trappist" door JEF VAN DEN STEEN

Vrijdag 19 mei 2023
Foto's: Michel Foulon

Aanvankelijk was er op vrijdag 19 mei een uitstap naar Tongeren gepland. Ik ben al vergeten waarom die uitstap niet kon doorgaan. Op de bestuursvergadering van januari werd gebrainstormd om een alternatief te vinden. Ik stelde voor om Jef Van den Steen te laten komen om te spreken over “trappist”. Het voorstel werd vrij sceptisch onthaald. Met de vereniging werd in het verleden immers al meer dan één brouwerij bezocht en bij een aantal leden loopt bier niet meer de keel in, maar komt het de strot uit.

Ik lust wel nog een biertje en vooral dan één dat wat speciaals heeft. Maar het is niet daarom dat ik met mijn voorstel kwam. Ik had die Jef een achttal jaar geleden al eens een voordracht weten houden en zijn verhaal was bij mij heel goed blijven hangen, niettegenstaande het feit dat wat geheugenverlies ook mij af en toe parten speelt.
Omdat er niet direct een haalbaar alternatief voor de uitstap naar Tongeren gevonden werd, gaf onze voorzitter Pierre mij zijn fiat om Van den Steen te contacteren.

De man was voor die datum nog beschikbaar en dus maakte ik de nodige afspraken zodat de derde vrijdag van mei ll. 24 leden van de Koperen Passer Tienen zich in de Kronacker aanmeldden. Ik vermoed dat in het gezelschap er een aantal waren die eerder naar het treffen waren afgezakt om vrienden te ontmoeten of om er eens uit te zijn, maar niet om te komen luisteren naar een mogelijk saaie voordracht over trappist.

Jef begon … en toen werd het stil.

Jef: “ik ben hier niet om over mezelf te praten of over mijn brouwerij in Erpe-Mere. Het bier dat wij daar brouwen vind je hier niet en ik heb het ook niet bij. Dus waarom er dan hier over spreken? Het wordt trouwens amper in België verkocht. Bijna alles gaat naar het buitenland: Amerika, Australië, Nederland, Oostenrijk, Frankrijk en zelfs Duitsland. En als je er meer wil over weten: in mijn 16 boeken die ik al schreef, vind je alles en ook op het internet staat veel informatie. Je ontdekt op “Google” ook dat ik muzikant was, een eigen band had en zelf ook muziek schreef. En ik was leraar wiskunde en studeerde aan de Gentse universiteit. En om goed te kunnen brouwen volgde ik de cursussen brouwingenieur en ging ik aanvankelijk experimenteren met waardeloze brouwpakketjes die ik kocht, zoals vele anderen dat deden en nog doen. Maar als je echte, lekkere soep wil maken, bereid je die ook niet met pakjes. Dan gebruik je echte groenten en eigen ingrediënten. En nu ga ik er mee stoppen en het hebben over trappist “.

En toen kwam Jef op dreef. Het begon met de vraag. Wat is trappist? Het antwoord van de groep was eensluidend: “bier”! Maar dat was niet wat Jef horen wilde. Hij wilde het hebben over de “trappist”, de mens. En daar zou veruit het grootste deel van zijn uiteenzetting over gaan

Wauw! Wat was me dat? Was dit een les geschiedenis? Was dit theater? In geen tijd hing het volledige gezelschap aan Jefs lippen. Met een stem als een klok en een bevlogenheid die je van iemand van zijn leeftijd (72 jaar is de man) zeker niet verwacht, verraste hij ons in een boeiend, met veel humor doorspekt betoog. Hij gaf ons les over een stuk geschiedenis van kloosters, benedictijnen, cisterciënzers, adellijke families, de Franse Revolutie, Napoleon, het Hollands bewind, de Belgische koningen en nog veel meer. En het ging niet om losstaande feitjes. Naadloos reeg Jef, bewegend als een geoefend danser en toneelspeler, alle stukjes van de complexe geschiedenispuzzel aan mekaar. Als de paters, vluchtend voor weer nieuwe rampspoed, ergens een landsgrens overstaken dan zag je Jef, na een ruime aanloop en met veel bravoure, wijdbeens ook over de grens stappen. Wij luisterden niet alleen naar de ontwikkelingen in de geschiedenis. Door de wijze waarop meesterverteller Jef alles declameerde, werden wij getuigen van de maatschappelijke consequenties van het beleid van de opeenvolgende adellijke en geestelijke machthebbers.
Het optreden van Jef was één en al vuur en passie. Het was als een feest en de tijd vloog voorbij en voor wij er erg in hadden, was het 11.15u. Tijd voor een pauze en voor de liefhebbers, een trappistenbiertje.

Om 11.30 u startte Jef met het tweede en veel kortere deel van zijn betoog, gewijd aan het bier. Het werd geen verhaaltje zoals wij dat al tot vervelens toe in deze of gene brouwerij te horen kregen. Jef had het over de ontwikkeling van het trappistenbier: van tafelbier, tot donker dubbel, blonde tripel en zelfs tot amber quadrupel. Ook deze evolutie kaderde hij breedvoerig in zijn maatschappelijke en economische context. Het werd ons duidelijk waarom trappistenbieren eerder in beperkte hoeveelheden gebrouwen worden en waarom er nauwelijks publiciteit voor gemaakt wordt. Het is de trappistenpaters niet te doen om enorme winst te maken. Hun bestaan beperkt zich immers tot een zeer eenvoudig leven van bidden, handenarbeid en slapen (“Ora et Labora”). De opbrengst van hun niettemin winstgevende arbeid gaat naar drie doelen: een deel is bestemd voor de eigen levensbehoeften en het onderhoud van hun kloostergebouw, een tweede deel gaat naar andere trappistenkloosters die het eventueel financieel moeilijker hebben en een laatste deel gaat naar goede doelen (zij sponsoren o.a. “De Koning Boudewijnstichting”).

In België zijn er nog vijf trappistenkloosters waar trappist gebrouwen wordt. Er waren er tot voor een paar jaar zes. Maar Achel brouwt geen trappist meer omdat er geen pater trappist in het klooster meer was. Trappist kan/mag enkel gebrouwen worden in een trappistenklooster onder leiding van een pater trappist.

Dat en nog veel meer vertelde onze fameuze Jef op een bijzonder leerrijke en nauwelijks te beschrijven wijze tot veel plezier van de meer dan aandachtige toeschouwers.

Jef beëindigde zijn optreden met het drinken van een flinke scheut van zijn Chimay-trippel en stelde daarbij de vraag wat hij deed. De meesten vonden dat hij gewoon trappist dronk. Maar Jef besloot al grinnikend dat hij geen trappist dronk, maar proefde en dat hij meteen ook een goed werk deed: een deel van de opbrengst van de verkoop gaat immers naar het goede doel.

Ik wil deze keer geen poging doen om een volledig verslag te maken van het schitterende verhaal van Jef. Ik zou het ook niet kunnen. De inhoud en de sfeer van het optreden zullen ongetwijfeld bij alle aanwezigen nog lang aangename herinneringen en emoties losmaken.

Voor wie eventueel opnieuw een aantal van de door Jef vermeldde historische data wil consulteren, verwijs ik naar “Google”. In sites over “De geschiedenis van de Trappisten”, “De Norbertijnen”, “De Cisterciënzers” … vind je heel wat interessante info. Maar ik verwittig je, zo boeiend als Jef het bracht, staat het er bijlange niet

xxxxx

Om 12.30 u was dan het woord aan Fred. Ik weet niet goed wat hem bezielde. Als een strenge abt stelde hij ons het menu voor. Wij kregen de keuze uit niet minder dan vijf hoofdgerechten waarvan iedereen gedisciplineerd één kon kiezen. Het aperitief hadden wij tijdens de pauze gedegusteerd. Maar tijdens de maaltijd hadden wij nog recht op twee consumpties (vrij te kiezen). Ook voor het dessert was er keuzemogelijkheid en de maaltijd zou worden afgerond met een koffie.

Voorzitter Pierre zette, zoals de regel van onze vereniging dat wil, de jarigen van de maand in de bloemetjes: Victor Boeckaerts, Etienne Dewolfs, Alfred D’or, Marc Vanberghem en Jos Vandeven.
Ook Albert Ringelé nam even het woord en vertelde ons over zijn nieuwe boek dat hij vrijdag 26 mei in de bibliotheek van Glabbeek zal voorstellen. Alle leden worden uitgenodigd. Aanvang om 19.30 u.

Voldaan en tevreden verliet het gezelschap rond 16 uur het restaurant “De Kronacker”.

Maurice