Verslag uitstap "HAC"
(Drinkwaterproductiecentrum Haasrode)
Vrijdag 16 februari 2024
Foto's: Michel Foulon
Voor deze uitstap naar Haasrode waren er wat minder deelnemers dan verwacht. Was het omdat vooraf zo uitdrukkelijk gewaarschuwd was voor de vele trappen in het waterbehandelingscentrum, of lag het aan het feit dat heel wat grootouders tijdens de krokusvakantie moeten babysitten?
Feit is dat de afwezigen, zoals altijd, ongelijk hadden. Gids en clublid Jos Vandeven maakte ons op zijn kenmerkende rustige manier “waterwijs” (zie rug van het hesje dat wij tijdens de rondleiding droegen) in het complexe parcours dat water aflegt vooraleer het bij ons uit de kraan komt.
HAC
Het HAC-waterproductiecentrum situeert zich vlakbij de door iedereen gekende “Brabanthal” te Haasrode. Via de onooglijk smalle Haanhofweg, bracht chauffeur Ludo ons even voor 10 uur ter bestemming: het indrukwekkende gebouw van “De Watergroep”.
Sinds 2013 wordt hier drinkwater voor de ruime regio Leuven geproduceerd. Zowat driekwart van dat drinkwater (76%) is afkomstig van grondwater, een kwart van oppervlaktewater. Vooraleer het als drinkwater bij ons thuis uit de kraan stroomt, worden zowel grond- als oppervlaktewater doorgedreven behandeld om fysisch, bacteriologisch en chemisch aan de kwaliteitsnormen te voldoen. Daarbij zijn, door de aanwezigheid van allerlei organische en anorganische stoffen, voor oppervlaktewater complexere en duurdere behandelingsmethoden vereist.
Het grondwater dat het HAC gebruikt, komt van 3 verschillende grondwaterwinningen: “Huiskens”, “Abdij” (van Park) en “Cadol”.
Tijdens de rondleiding in het waterproductiecentrum legde Jos deskundig uit op welke manier van het grondwater drinkwater wordt gemaakt. Wij maakten kennis met korrelreactoren die ze gebruiken om het water te ontharden (ontkalken). Daarbij ontstaan kalkpellets die duurzaam aangewend worden in o.a. landbouw en industrie (cement). Zeer kleine opgeloste organische deeltjes, die filters of microzeven niet kunnen tegenhouden, worden door toevoeging van vlokmiddelen vastgekit en vormen op die manier vlokken. Door bezinking en/of flotatie kan men deze vlokken scheiden van het water. In zandfilters worden de nog resterende vlokjes uit het water verwijderd. Resten van bestrijdingsmiddelen, detergenten en andere ongewenste organische stoffen verwijdert men via absorptie door actieve kool. Reuk- en smaakbezwaren worden op die manier volledig tegengegaan.
Napoleon
Ook de historiek, de activiteiten van “De Watergroep” en de vele ecologische en economische voordelen van kraanwater werden belicht.
Het was Napoleon die inzag hoe belangrijk zuiver drinkwater was. Tot ver in de 19e eeuw stierven veel mensen aan besmettelijke ziekten, vooral in de grote steden. Slecht voedsel, ongezonde woonomstandigheden en vooral het drinken van vervuild water werd velen fataal.
Grachten en rivieren waren open riolen, uitwerpselen van mens en dier verontreinigden water in beken en putten. Wat werd opgepompt als drinkwater was ziekmakend. Keizer Napoleon besefte dat en gaf opdracht om ervoor te zorgen dat de bevolking kon beschikken over zuiver drinkwater - de eerste aanzet tot het uitgebreide drinkwaternet dat wij nu kennen.
Het HAC-waterzuiveringscomplex werd pas in 2013 in gebruik genomen. Wij stonden versteld van de enorme omvang van het gebouw waarin de installaties zijn ondergebracht. Ook al was er een wirwar van buizen, filters, pompen, beluchtingsbekkens, kleine laboratoria en wat kantoorruimte in ondergebracht, toch was het volgens ons veel te ruim gedimensioneerd.
Weetjes van Jos
Jos toonde aan dat, in tegenstelling tot wat wij vaak denken, drinkwater eigenlijk spotgoedkoop is. Gemiddeld kost een liter leidingwater iets minder dan een halve eurocent. Of zo'n halve euro per dag als we ons aan het dagelijks gemiddelde van 100 liter leidingwater houden. Het is daarmee 200 tot 400 keer goedkoper dan water in flessen. Jos vertrouwde ons ook enkele verrassende weetjes toe: voor de productie van één hamburger is 2500 liter water nodig, voor het maken van een jeansbroek 800 liter en als wij één kopje koffie hebben gedronken, zijn er eigenlijk 130 liter water verbruikt.
Jos hield ook een uitvoerig wetenschappelijk onderbouwd pleidooi voor het drinken van kraantjeswater i.p.v. het veel duurdere flessenwater. Dat laatste doet het vooral uitstekend omwille van de zorgvuldig uitgekiende marketingcampagnes van enkele grote producenten/distribiteurs. Ook werd aandacht besteed aan de waterontkalkers die in vele huishoudens werden geïnstalleerd. Zij die drinkwater ontvangen van het HAC, hebben dat toestel niet meer nodig omdat het ontkalkingproces in het productiecentrum zelf gebeurt. Ook de Tiense regio zal binnen een tweetal jaar wellicht van dit voordeel kunnen genieten. Men overweegt immers de bouw van nieuwe installaties in het Goetsenhovens veld.
Aan het bijna volledig gezuiverde water, dat door de beluchting zuurstofrijk is, wordt een kleine dosis chloor toegevoegd. Daardoor wordt de microbiologische zuiverheid van het water tijdens het watertransport in de toevoer- en distributieleidingen gehandhaafd. Voor zuurstofarm, meestal ijzer- of mangaanhoudend grondwater komt er wat meer bij kijken. Via beluchting wordt extra zuurstof in het water gebracht en worden de eventuele (of de overmaat aan) opgeloste gassen zoals koolzuurgas en zwavelwaterstof (H2S) verwijderd. Onder invloed van deze beluchting oxideren in het water de oplosbare ijzer- en mangaanhoudende verbindingen. De onoplosbare verbindingen worden door een open zandfilter verwijderd.
Netwerk
Het drinkwaternet bestaat uit een complex netwerk van leidingen, samen goed voor meer dan 30.000 kilometer. De aanvoerleidingen brengen het water van de winningsgebieden naar de waterproductiecentra en van daaruit naar de reservoirs en watertorens. De distributieleidingen vertrekken vanuit de watertoren of het reservoir en brengen het water naar de kraantjes in de woningen. Het bestaande netwerk wordt gaandeweg gemoderniseerd omdat het heel wat verouderingsgebreken (lekken) vertoont. Watertorens worden vandaag niet meer gebouwd. Altijd is er wel iemand die er bezwaar tegen indient waardoor het een lange, soms vergeefse, lijdensweg is om de nodige vergunningen te krijgen. Daarom wordt tegenwoordig geopteerd voor ondergrondse drukstations. Om ook voor hooggelegen woningen steeds water met voldoende druk te kunnen leveren, worden hydroforen geplaatst.
Om af te ronden deed Jos iedereen van het gezelschap nog een mooie drinkbus van “De Watergroep” cadeau.
Wij hadden weer veel bijgeleerd … deze keer over iets waar wij dagelijks heel wat van gebruiken zonder er veel bij na te denken. Misschien zullen wij dat vanaf nu wat meer gaan doen.
Moemmedel
Het was nog maar 11.30 u., nog wat te vroeg voor de lunch.
Dus kon het in een slakkengangetje richting Bierbeek naar Moemmedel, op slechts een boogscheut van het waterproductiecentrum.
“Moemmedel”: mooie inrichting, ruime parking! De tafels waren al gedekt, ook al werden wij zo vroeg nog niet verwacht. Maar geen probleem. Een immer glimlachende dame van oosterse oorsprong deed haar uiterste best om het de gasten naar hun zin te maken.
Het aperitief werd opgediend met een hapje … iets wat wij met “De Koperen Passer” al een hele tijd niet meer hadden meegemaakt. Pierre zette de jarigen van de maand in de bloemetjes: Karel en Maurice. Didier, ook jarig in februari, was er niet en dus gingen de bloemen aan hem voorbij.
Het hoofdgerecht was prima, de dranken ook en het dessert werd opgediend in borden die in een driesterrenrestaurant niet zouden misstaan. Ook de koffie nadien was perfect.
One man show Maurice
Omdat sommige leden van onze “Koperen Passer” laten verstaan, dat zij af en toe ook graag eens een namiddagactiviteit op het programma zien, heeft uw dienaar ze op hun wenken bediend. De leden van het gezelschap keken reikhalzend uit naar het saxofoonconcert van ondergetekende, al moest ik vaststellen dat bij sommigen het verteringsproces van de lekkere maaltijd al begonnen was. Zij zaten al wat onderuitgezakt te knikkebollen.
Nu ga ik mijn appel verder opeten.
Omdat het nog geen 2040 is, ga ik er ook een digestiefje aan toevoegen. Santé.
Maurice Ransberg, 21 februari 2024
P.S.
Voor hen die het ontgaan is: in mijn “beschouwingen” over “ik ga stoppen met alcohol te drinken” heb ik als startdatum om ermee te stoppen het jaar 2040 vooropgesteld! |
